#شرط

دانسته شد اِن از ادات شرطی(ام الباب) است، که معلق میکند جزاء را بر شرط،در زمان #مستقبل‌.

محقق رضی اعلی الله مقامه فرموده اند:

اگر بوسیله اِن قصد معنای شرط در زمان #ماضی را داری،شرط را لفظ کان قرار بده مثل:

إن کنت قلته فقد علمته.

اگر این را گفته بودم! به تحقیق می دانستی.

اما اینکه چرا شرط ماضی فقط بوسیله کان محقق می شود نه غیر آن،بدان خاطر است که:

افعال خاصی که دال بر حدث+زمان و..‌.هستند مثل ضرب و‌..، چون زمان قید و جزئی از معنای موضوع له فعل است و فعل نص بر زمان نیست، اِن شرطیه آن را تغییر داده و تبدیل به معنای مستقبل می کند.

اما کان چون ممحض در زمان ماضی است،یعنی تنها دال بر مطلق ثبوت در زمان ماضی است و خصوصیت حدث از خبر او دانسته می شود( مثلا در کان زید قائما یعنی : فی الزمن الماضی زید قائم)لذا إن شرطیه نمی تواند کان که #نص در ماضویت است را به استقبال تبدیل کند.

(بلکه نمی تواند معنای یک فعل را بکلی تغییر دهد ،بر خلاف فعل های خاص که زمان،تنها یک قید و جزء است).

برخلاف باقی افعال ناقصه مثل صار که علاوه بر زمان ماضی دال بر انتقال هم هست(لذا ان شرطیه زمان او را قلب به مستقبل می کند).

????شرح الرضی ج ۲،ص۲۶۴