فرق بین_واو_معیت_و_مع:

سرت و زیدا 

سرت مع زید

۱- فرق اصلی بین این دو این است که مع غالبا ظرف مکان و گاهی هم ظرف زمان است ولی واو معیت یک حرف است که افاده ی اقتران و مصاحبت و همراهی میکند، مانند سرتُ مع سعید: ظرف مکان، سرتُ مع الغروب: زمان، سرتُ و سعیداً: واو معیت به معنی مصاحبت.

حالا فرق بین سرتُ مع سعیدٍ‌ با سرتُ و سعیداً: معنی سرتُ مع سعید، سرتُ کائناً مع سعید ولی جمله ی سرتُ و سعیدا به این معنی است که من و سعید اقتران و همراهی داشته ایم در حرکت کردن یا به سخن دیگر یعنی من و سعید در یک زمان واحد حرکت کردیم.

یک مثال دیگر در این رابطه: تُبتُ مع سعیدٍ، تُبتُ و سعیداً: جمله ی اول یعنی تبت کائنا أو صائرا مع سعید، ولی جمله ی دوم یعنی إنّا إقترنّا فی التوبه فی وقت واحد: یعنی من و سعید در یک زمان باهم توبه کردیم.

نکته: جمله ی تُبتُ مع سعیدٍ، دو احتمال دارد: یکی به این معنی که من با سعید توبه کردم اما نه در یک زمان بلکه مثلا سعید دیروز توبه کرد و من امروز و یک احتمال دیگر به این معنی که من و سعید باهم در یک زمان توبه کردیم، اما در واو معیت فقط معنی مصاحبت و اقتران وجود دارد، مثلا تُبتُ و سعیدا: معنی تحت اللفظیش یعنی من با سعید توبه کردم و مقصود اصلی اینکه من و سعید با هم در یک زمان توبه کردیم.

۲- دومین فرق مع با واو معیت: این است که خبر دادن به وسیله ی (مع)، صحیح است، ولی خبر دادن به وسیله واو صحیح نیست، مانند آیه ی قرآن: (إنّ اللهَ مع الصابرینَ)، در اینجا از مع استفاده شده تا خبر بدهد که خداوند متعال با صبرکنندگان است و حال اگر گفته می شد:(إنّ اللهَ و الصابرینَ): اولا جمله کامل نیست و ناقص است و نیاز به خبر دارد و ثانیا دیگر خبر داده نمی شود که الله با صابران است.

۳- گاهی مع به معنی مساعدت و کمک کردن می آید به خلاف واو معیت، مانند آیه ی قرآن: (إنّ اللهَ مع الصابرینَ)، (إنّی معکما أسمَعُ و أری).

اکنون چند مورد از آیات قرآن را مورد بررسی قرار می دهیم:

مانند آیه ی قرآن: (و توفّنا مع الأبرار)، سوال چرا خداوند نفرمودند: (و توفّنا و الأبرارَ): در پاسخ خواهیم گفت که اگر آیه را با واو معیت می آورد به این معنی بود که زمان وفات ما را با أبرار در یک زمان قرار بده و حال مقصود این نیست.

(و أسلَمتُ مع سلیمانَ لله ربِّ العالَمینَ)، در این آیه خداوند از واو معیت استفاده نکرد، چون اگر از واو معیت به جای (مع)، استفاده میکرد، به این معنی بود که آن دو(ملکه سبأ و سلیمان) در داخل شدن به اسلام با هم در یک زمان بود اند و حال این صحیح نیست؛ چون حضرت سلیمان قبل از ملکه سبأ داخل در اسلام شده بود نه در یک زمان باهم.

نکته: مع هرگاه مضاف الیه بگیرد، همیشه ظرف و مفعول فیه است و گاهی خبر است، مانند آیه ی قرآن: (إنّ اللهَ مع الصابرینَ)، که مع در اینجا هرچند که ظرف است ولی خبر إنّ قرار گرفته است، ولی هرگاه مع به صورت تنوین نصب(معا) بیاید، غالبا حال به تاویل (مقترنا)، می باشد.